ABAP Düzenleyici İle Programlama

Bu bölüm ilk programınızı yaratmak, etkinleştirmek ve yürütmek için ABAP Düzenleyiciyi nasıl kullanacağınızı öğretir. ABAP ifadelerini ta...

Bu bölüm ilk programınızı yaratmak, etkinleştirmek ve yürütmek için ABAP Düzenleyiciyi nasıl kullanacağınızı öğretir. ABAP ifadelerini tanımanıza ve ABAP Düzenleyici ile ilk adımlarınızı atmanıza yardımcı olur.

ABAP ile ilgili yayınlar birbirlerini takip eden konular içerir. Tüm ABAP yayınlarının listesine ulaşmak için tıklayınız.

İlk başladığınızda her şey karmaşık görünür, ancak düşündüğünüzün yarısı kadar bile zor olmadığını görecek ve sonunda ilk başarılı programınızla gurur duyacaksınız.

Bir ABAP Raporu Oluşturma

ABAP Editorünü SAP menüsünden (Araçlar • ABAP Workbench • Geliştirme • ABAP Düzenleyici) veya SE38 işlem kodu ile başlatabilirsiniz.

Başlangıç ekranında 40 karakter uzunluğundan az, sadece harf ve rakamları içeren bir program adı girmelisiniz. Alt çizgi (underscore) hariç özel karakterler (örneğin aksan işaretli harfler gibi) kullanmayın. Uyarlama nesneleri için geçerli adlandırma kuralına uymanız gerektiğini unutmayın: Program adı Z ile başlamalıdır, bu yüzden ilk raporunuza Z_MEMBERLIST01 adını verin ve Yarat tuşuna basın. (Şekil 1)

Şekil 1. ABAP Raporunun Oluşturulması

Bir sonraki ekranda, raporun özelliklerini tanımlarsınız. (Şekil 2) Rapora “First Member List” gibi açıklayıcı bir başlık verin. Raporun orijinal dilini belirtin. Bu örnekte Türkçe için TR seçin.

Şekil 2. Program Özelliklerinin Bakımı

• [message]
• Orjinal Dil
• Raporun orjinal dil bilgisi önemlidir çünkü SAP'de menülerdeki veya ekranlardaki tüm metinler ülkeye özgü bir şekilde saklanırlar. SAP özel bir çeviri aracı sağlar ve böylece metinleri programın kaynak kodunu değiştirmek zorunda kalmadan orjinal dilden hedef dile çevirebilirsiniz. Geliştiriciler işlerini doğru yaparlarsa, bir çevirmen programlama bilgisi olmaksızın tüm metinleri çevirebilir.

Programımızın durumu halen New (Revised) şeklindedir, ki henüz yeni oluşturduğumuz için böyle olması mantıklıdır. Programın durumu active olarak değiştirildiğinde program çalıştırılabilir olacaktır.

Program tipi için Yürütülebilir Program seçin. Yürütülebilir bir program doğrudan bir işlem kodu olmadan ya da arka planda toplu iş (batch job) ile başlatılabilir. Görünmeyen çalışma ortamı raporu kontrol eder. Bu ortam tanımlanan işlem bloklarını sabit bir sıra ile çalıştırır ve raporun sonunda bir liste çıktısı sunmak gibi program işlemlerini yönetir.

Program Status için listeden "Deneme Programı" ve Application için "Basis" seçin. Her iki kriter de program yönetimine yardımcı olur. Bu kriterler program geliştirme durumunu açıklar. Örneğin, canlı kullanımda ve bitmiş bir müşteri programıyla veya deneysel fazdaki bir program ile uğraşıyor olabilirsiniz. Bu kriterler aynı zamanda programın ait olduğu uygulama alanını da tanımlar.

Sonraki zorunlu olmayan üç alanı boş bırakın. Authorization Group özelliğini programı bir program grubuna atamak için kullanabilirsiniz. Daha sonra yetkilendirme kontrollerini program grubu için ayarlayarak ve böylece sadece yetkili kullanıcıların raporu başlatabilmesini sağlarsınız. Logical Database veriyi bulmanıza ve çeşitli tablolara veri atamanıza yardımcı olan bir üst düzey okuma programıdır. Verinin doğru sırada işlendiğini garanti eder ve burada değinilmeyen bazı diğer görevleri gerçekleştirir. Selection Screen hakkında ise daha fazla bilgiye ilerleyen yayınlarımızda değineceğiz.

[post_ads_2]

Kalan dört onay kutusu için aşağıdaki ayarları seçin:

• Editor Lock
  Editor Lock'u bu örneğimizde seçmeyin. Bu özelliğe sadece bir başka kullanıcının programı değiştirmesini, yeniden adlandırmasını veya silmesini engellemek istediğinizde ihtiyaç duyarsınız. Gerçek hayatta, bu önlem yararlı olabilir çünkü sadece son program değişikliğini yapan yazar kilidi kaldırabilir.

• Unicode Checks Active
  Unicode Checks Active'ı seçin. 6.10 sürümü itibariyle, ABAP multibyte kodlamayı destekler. Daha önceki sürümler sadece single-byte kodlamaya dayanan karakter setleri kullanırlar (ASCII veya EBCDIC kodları gibi). Bazı durumlarda, Unicode çeki olmayan programlar sözdizimi veya çalıştırma hatalarını tetikleyebilir.

• Fixed Point Arithmetic
  Fixed Point Arithmetic'i seçin. Aksi halde, ondalıklı sayılar ondalık basamaklar dikkate alınmaksızın tam sayı olarak kabul edilir ve hesaplamalarda ara sonuçlar yuvarlanır. Diğer bir deyişle, eğer kesin hesaplarla ilgileniyorsanız fixed point arithmetic kutucuğunu seçmelisiniz.

• Start Using Variant
  Start using variant'ı şimdilik seçmeyin. Varyantlar seçim ekranlarını başlangıç değerleri ile getirmek için kullanılır. Raporun her çalıştırıldığında aynı başlangıç değerleri ile doldurulduğundan emin olmak için, seçim ekranını bir varyant'da saklayabilirsiniz. Eğer raporu varyant ile başlatırsanız, seçim ekranı otomatik olarak doldurulur ve bu hata riskini önemli ölçüde azaltır.

• [message]
• Günlük Çalışmalarınızda Faydalıdır
• Start Using Variant seçeneği günlük çalışmalarınızda faydalıdır. Gerçek hayatta, bu tür seçim ekranları oldukça kapsamlı olabilir. Ancak şu an için, sadece bir varyant ile rapora başlamak yararlı olmayacaktır. Bir seçim ekranı ile rapora başlangıç değerlerini atayacağımız örnekler ilerleyen bölümlerde yer alacaktır.

Programı kaydettikten sonra, bir nesne katalog girişi oluşturmanız istenecektir. ABAP Sözlük bölümünde belirtildiği gibi, nesneyi yerel olarak (Local Object) kaydetmeyi unutmayın.

ABAP Düzenleyici: Genel Bakış

Kayıt işlemi sizi otomatik olarak (ve nihayet) ABAP Editörüne götürür (Şekil 3).

Şekil 3. ABAP Düzenleyici Değiştir Ekranı

ABAP Programlarını Anlama ve Düzenleme

Kaynak koduna baktığınızda (Şekil 3) özellikle 1-7. satır arasını gri olarak görürsünüz. İlk karakterdeki yıldız (*), tüm satırı açıklama satırı yapar. Açıklama eklemek için başka bir yol, tırnak işareti (") açtıktan sonra bir şeyler yazmaktır. Bu tırnak işaretinden sonra her şey komut olarak değil açıklama olarak yorumlanır.

• [message]
• Tek Satırda Çok Komut
• Tek satırda iki kısa komut yazmak için nokta kullanabilirsiniz. Ancak, bu seçeneği dikkatli kullanın. ABAP her komutu bir nokta ile sonlandırmanıza izin verir, ancak bu durum kaynak kodunun okunmasını zorlaştırır. Ayrıca bu durum her yeni komutun yeni satıra yazılması düzenine aykırı olur.

Başından itibaren iyi ve okunaklı bir satır içi dokümantasyon oluşturmak için çaba gösterin. İş dünyası bunu yeterli dokümantasyon olarak adlandırır. Bazı durumlarda, yorum satırlarının kaynak kodunun %30'unu (veya daha fazla) oluşturması tamamen uygundur. Kendi kodunuzun birkaç ay sonra size bile yabancı olabileceğini unutmayın. Bu yüzden yazdığınız kodu üçüncü şahıslar için mümkün olduğunca anlaşılır yapmaya gayret edin.

ABAP Düzenleyicisi'nde, 9. satırda gri ile birlikte siyah ve mavi görürsünüz. REPORT ifadesi, ayrıca komut olarak da bilinir, aşina olacağınız ilk ABAP ifadesidir. REPORT her zaman yürütülebilir bir programın ilk ifadesidir.

Ayrıca komutun ilk satırında program adını da görürsünüz: Z_MEMBERLIST01

Aynı zamanda satırda bir nokta (.) görürsünüz, çünkü her ABAP ifadesi bir nokta ile bitmelidir. Bir ifade birkaç satır sürüyor bile olsa sonuna nokta konmalıdır. Noktanın satırın sonu gibi sabit bir yeri yoktur, ancak komutun son karakteri olması gerektiğini unutmayın (yani, komutu kapatır). Noktanın (.) satırdaki konumu önemli değildir. Son operatörden hemen sonra da yerleştirilebilir.

Aşağıdaki ifadeye bakın:

REPORT Z_MEMBERLIST01.

• [message]
• Kendi Kendine Yardım için İpuçları
• REPORT komutu herhangi bir açıklama sunmuyor olsa bile, ifadenin ne yaptığını ve hangi operandlarının olduğunu belirleyebilirsiniz. İfadeyi tıklayın ve ardından F1 tuşuna basın. ABAP Keyword Documentation başlıklı bir yardım pencerisi açılır. Burası komutun etkileri, olası eklentileri, tavsiyeler, örnekler ve ipuçlarını sunar (Şekil 3)

İlk ABAP programınızı hızlıca hayata geçirmek istediğinizden, 10. Satıra (REPORT ifadesinden sonra) ilk kısa komutunuzu yazın.

WRITE 'This is my first list'.

WRITE ifadesi bir liste çıktısı verir. Bu örnekte, bir literal çıktısı verir: 'This is my first list”. Literal kaynak kodunda tek tırnak işareti (') ile başlayan bir dizi karakter dizesidir. Ne yazık ki, dil-bağımlı olarak tercüme edilemez. İlerleyen bölümlerde tercüme edilebilir metin öğeleri ile çalışmaya başlayacağız, ancak şimdilik sadece bu hızlı başarınızın keyfini çıkarın.

Şekil 3. ABAP Keyword Documentation

Bir ABAP Raporunun Yürütülmesi

İlk ABAP programınızın yürütülmesi 4 adımı içermektedir:

• Kaydet
• Kontrol Et
• Etkinleştir
• Yürüt

Program • Sakla menüsü ile veya SAKLA (Ctrl + S) tuşu ile programı kaydedin. Sonra Program • Kontrol Et • Sözdizim menüsü ya da KONTROL ET (Ctrl + F2) tuşu ile programı kontrol edin. Durum satırında hiçbir sentaks (söz dizimi) hatası bulunmadığına dair bir mesaj alırsanız (Program Z_MEMBERLIST is syntactically correct), Program • Etkinleştir menüsü ya da ETKİNLEŞTİR (Ctrl+F3) tuşu ile programı etkinleştirebilirsiniz.

Etkinleştirme birkaç çalışma adımını birleştirir; sözdizimi doğruluğunu kontrol eder, programın etkin bir versiyonunu oluşturur, bir yürütme ortamı oluşturur ve nesneyi etkin olmayan nesneler listesinden siler. Bir sonraki etkinleştirme ekranını zaten Bölüm 2. ABAP Sözlük'de görmüştünüz. Durum satırı "Object(s) activated" iletisini görüntüler. Bu mesajdan sonra, rapor yürütülebilirdir ve raporu başlatabilirsiniz.

Burada gerekli testi yapmak için iki yol vardır. Birinci yol ABAP Workbench'den raporu başlamak için Program • Deneme • Doğrudan menüsünü veya DOĞRUDAN (F8) tuşunu kullanmaktır. Bu yolla işlem yaparken eğer program kesilirse, ABAP Workbench'i yeniden açmak ve kaynak kodunu ekranda yeniden görüntülemek ve hataları bulup düzeltmek gerekir.

İkinci yol, bir kullanıcının rapor çalıştırırken izlediği yola benzer. Genellikle, kullanıcılar ABAP Workbench'de çalışmak için gerekli erişim haklarına sahip değildirler. Kullanıcı menüleri, söz konusu kullanıcıya verilmiş yetkilere dayalı olarak farklı görünebilir,  ama kullanıcıların hepsi SİSTEM ve YARDIM menülerine yetkilidir. Bu yüzden "Normal bir kullanıcı" SAP menüsünden SİSTEM ile raporu çalıştırabilir. Şimdi bu yaklaşımı test edelim.

SİSTEM • EK OTURUM AÇ menüsü veya YENİ OTURUM YARAT tuşu ile ikinci bir oturum (ikinci bir pencere) açın. Bu oturumda, SİSTEM • HİZMETLER • RAPORLAMA menüsü ile ABAP: Program Yürütme ekranına gidin. Örnekteki durumda, sistem zaten yürütülebilir programın adını ABAP: Program Yürütme ekranında Program alanına girmiştir. Programı başlatmak için sadece YÜRÜT (F8) tuşuna basmanız gerekir.

Bu yaklaşımı kullanmanın avantajı eğer program kesilirse ikinci oturumda dump bilgisini görebiliyor olmanızdır. Bu durumda, sistem muhtemel nedenler hakkında ipuçlarını ve hataya neden olan kaynak kodundan bir alıntıyı içeren bir log oluşturarak bunu ekranda sunar. Kaynak kodu hala ilk oturumda mevcut ise, hataları analiz etmek ve düzeltmeler yapmak çok daha kolaydır.

• [message]
• Her Şey Düzgün Çalıştı mı?
• İlk girişimimizin programda bir hatayı tetiklemediğini varsayıyoruz. Her şey beklendiği gibi çalıştı ise Şekil 4’te gösterildiği gibi, "First Member List" i görmelisiniz. ABAP: Program Yürütme ekranına dönmek için GERİ (F3) tuşunu kullanabilirsiniz. Sonra ABAP Editor'ün açık olduğu oturuma geri dönebilirsiniz.

Şekil 4. İlk ABAP Çıktısı

Henüz bitmedi. Bir sonraki adımda, Tabloda Veri Kayıtlarının Yaratılması başlığında yaratıp doldurduğumuz tablonun veri kayıtlarını görüntülemek için çalışacağız.